හෝමුස් වැසූ සැනින් බොරතෙල් බැරලය $150 දක්වා.. වහන්නෙපා... ඇමරිකාව චීනය හරහා ඉරානයෙන් ඉල්ලයි!

ලොව බොරතෙල් සැපයුමේ ජීවනාලිය බඳු හෝමුස් සමුද්‍ර සන්ධිය වසා දැමීමේ අවදානම හේතුවෙන් ගෝලීය වශයෙන් ඉන්ධන මිල ඉහළ යෑමේ බරපතල අනතුරක් මතුව තිබේ.

විශ්ලේෂකයන් පෙන්වා දෙන්නේ මෙම සමුද්‍ර සන්ධිය අවහිර වුවහොත් බොරතෙල් බැරලයක මිල ඇමෙරිකානු ඩොලර් 120 ත් 150 ත් අතර අගයක් දක්වා ඉහළ යා හැකි බවයි.

හෝමුස් සමුද්‍ර සන්ධිය යනු පර්සියානු ගල්ෆ් කලාපයේ රටවලින් තෙල් අපනයනය කරන ප්‍රධානතම මාර්ගය වන අතර, ලෝකයේ මුහුදු මාර්ගයෙන් ප්‍රවාහනය කරන මුළු බොරතෙල් ප්‍රමාණයෙන් සියයට 20 ක් පමණ දිනපතා මෙම සමුද්‍ර සන්ධිය හරහා ගමන් කරයි.

ඉරානයට ප්‍රහාර එල්ල කිරීමෙන් පසු හෝමුස් සමුද්‍ර සන්ධිය වසා නොදැමීමට ඉරානය දිරිමත් කරන ලෙස එක්සත් ජනපද රාජ්‍ය ලේකම් මාර්කෝ රූබියෝ ඊයේ (ජූනි 22) චීනයෙන් ඉල්ලීමක් කර ඇත. චීනයද සිය බලශක්ති අවශ්‍යතා සඳහා හෝමුස් සමුද්‍ර සන්ධිය හරහා පැමිණෙන බොරතෙල් මත විශාල ලෙස රඳා පවතින බැවින්, සමුද්‍ර සන්ධිය වසා නොදැමීමට ඉරානයට බලපෑම් කිරීමට චීනයට හැකියාව ඇති බව රූබියෝ පෙන්වා දී තිබේ.

“හෝමුස් සමුද්‍ර සන්ධිය වසා දැමීමෙන් රටවල් රැසකට හානි වනු ඇති අතර, එය ආර්ථික සියදිවි නසා ගැනීමක් වනු ඇතැයි” රූබියෝ පැවසීය.

මෙමගින් ගෝලීය ආර්ථිකයට දැඩි බලපෑමක් එල්ල විය හැකි බවත්, තෙල් මිල ඉහළ යෑම මගින් උද්ධමනය තවදුරටත් උග්‍ර වීමටත්, ජාත්‍යන්තර වෙළඳාමට බාධා පැමිණීමටත් ඉඩ ඇති බවට රාජ්‍ය තාන්ත්‍රික මට්ටමින් අනතුරු අඟවා ඇත.

ඉරාන පාර්ලිමේන්තුව හෝමුස් සමුද්‍ර සන්ධිය වසා දැමීමට අවසරය ලබා දී තිබුණද, අවසන් තීරණය ඉරාන ජාතික ආරක්ෂක කවුන්සිලය සතු වේ. කෙසේ වෙතත්, මෙම කවුන්සිලයද පාර්ලිමේන්තුවේ තීරණය අනුමත කළහොත්, ඉන්දියාව ඇතුළු රටවල් රැසක ඉන්ධන මිලට එය සෘජු හා දැඩි බලපෑමක් එල්ල කරනු ඇත.

මීට අමතරව, හෝමුස් සමුද්‍ර සන්ධිය වසා දැමීමේ තර්ජනය මෑතකාලීනව මැද පෙරදිග කලාපයේ ඉහළ යන භූ-දේශපාලනික ආතතීන් සමග සමපාත වේ. විශේෂයෙන්ම, ඊශ්‍රායල-හමාස් ගැටුම වැනි කලාපීය නොසන්සුන්තා හේතුවෙන් දැනටමත් ජාත්‍යන්තර තෙල් වෙළඳපොළ අවදානම් තත්ත්වයක පවතී. ඉරානය සහ එක්සත් ජනපදය අතර පවතින අර්බුදකාරී තත්ත්වයද මෙම අවදානම තවදුරටත් වර්ධනය කරයි.

හෝමුස් සමුද්‍ර සන්ධිය වසා දැමීමෙන් ඇතිවන බලපෑම තෙල් ආනයනය කරන රටවලට පමණක් සීමා නොවනු ඇත. තෙල් මිල ඉහළ යෑම, නිෂ්පාදන පිරිවැය ඉහළ යාමටත්, භාණ්ඩ හා සේවා මිල ඉහළ යාමටත් හේතු වන අතර, අවසානයේදී එය ගෝලීය ආර්ථික වර්ධනයට අහිතකර ලෙස බලපානු ඇත. නැව්ගත කිරීමේ වියදම් ඉහළ යෑම මගින් සැපයුම් දාමයන්ටද බාධා ඇති විය හැකි අතර, එය බොහෝ කර්මාන්ත කෙරෙහි අහිතකර ලෙස බලපානු ඇත.

විශ්ලේෂකයන් පවසන්නේ මෙම තත්ත්වය යුරෝපය, ආසියාව සහ විශේෂයෙන්ම ඉන්දියාව වැනි රටවල ආර්ථිකයන්ට දැඩි බලපෑමක් එල්ල කළ හැකි බවයි. මෙම රටවල් බොහොමයක් සිය බලශක්ති අවශ්‍යතා සපුරා ගැනීම සඳහා මැද පෙරදිගින් ආනයනය කරන බොරතෙල් මත දැඩිව රඳා පවතී.

ගෝලීය වශයෙන් බලශක්ති සුරක්ෂිතභාවය පිළිබඳ ගැටලු ඉස්මතු කරමින්, හෝමුස් සමුද්‍ර සන්ධිය වසා දැමීමේ තර්ජනය ජාත්‍යන්තර ප්‍රජාවේ දැඩි අවධානයට ලක්ව තිබේ.