පසුගිය 08 වැනිදා ඉරිදා ලංකාව පුරා විදුලිය බිඳ වැටීමට හේතුව වූයේ ජාතික විදුලි බල පද්ධතියෙන් සියයට 50කට වඩා අධික විදුලි සැපයුමක් සූර්ය බලයෙන් ජනනය කරමින් තිබූ අවස්ථාවක සිදුවූ පද්ධති අසමතුලිත තාවයක් බව ලංකා විදුලි බල මණ්ඩලය නිවේදනයක් නිකුත් කරමින් පැහැදිලි කරයි.
පානදුර ග්රිඩ් උපපොලේ ඇති වූ කැළඹීමක් හේතුවෙන් ජාලය පුරා හදිසි වෝල්ටීයතා පහත යෑමක් වූ බවත්, ඒ අවස්ථාවේ දී විදුලි ජනනයෙන් වැඩි කොටසක් සූර්ය බල ශක්ති ජනනයෙන් ආවරණය කරගත් තත්ත්වයක් තුළ සමමුහුර්ත නොවන විදුලි උත්පාදනය ඉහළ යාමෙන් පද්ධතිය යම් අස්ථාවරත්වයක පැවති නිසා උත්පාදනය සහ ඉල්ලුම අතර අසමතුලිත තාවයක් ඇති වී කලාපයේ විදුලිය බිඳවැටී අනතුරුව පද්ධතියම බිඳ වැටුණ බවත් ලංකා විදුලි බල මණ්ඩලය පෙන්වා දෙයි.
නොරොච්චෝල ලක්විජය විදුලි බලාගාරය විසන්ධි වන්නේ අභ්යන්තර දෝෂයක් නිසා නොව මෙවැනි අවස්ථාවක බලාගාරයට සිදුවිය හැකි දීර්ඝ කාලීන දැවැන්ත හානියක් වළක්වා ගැනීමට ආරක්ෂිත ආකාරයෙන් විදුලි ජනන යන්ත්ර විසන්ධි වීමේ ක්රියාවලිය නිසා බවත් විදුලි බල මණ්ඩලය පවසයි.
විදුලි බල මණ්ඩලය නිකුත් කළ නිවේදනයේ මෙසේ ද සඳහන්වේ.
විදුලිය බිඳවැටීමට හේතුව
පානදුර ග්රිඩ් උපපොළේ ඇති වූ කැළඹීමක් හේතුවෙන් පද්ධතිය පුරා බිඳවැටීමක් ඇති වූ අතර එය ජාලය පුරා හදිසි වෝල්ටීයතා පහත වැටීමකට හේතු විය. සිද්ධිය වන අවස්ථාවේ දී, ජාතික විදුලි ඉල්ලුමෙන් 50% කට වඩා වැඩි ප්රමාණයක් එනම් මෙගා වොට් 800ක් සූර්ය බලශක්තියෙන් සපුරා තිබිණි. නොරොච්චෝලේ ලක්විජය බලාගාරයෙන් මෙගාවොට් 470ක් සහ ජල විදුලි බලාගාරවලින් මෙගාවොට් 130 අතිරේක සැපයුමක් ඒ මොහොතේ ලබා දෙමින් පැවතිනි.
සමමුහුර්ත නොවන සූර්ය ප්රකාශ වෝල්ටීයතා උත්පාදනයේ ඉහළ යාම හේතුවෙන්, ජාලයට අඩු පද්ධති අවස්ථිති බවක් තිබූ අතර එවැනි තත්ත්වයක් දෝෂ වලට ගොදුරු විය හැකිය. මෙම තත්ත්වය කැළඹීම උත්පාදනයට සහ ඉල්ලුම අතර අසමතුලිතතාවයකට හේතු වූ අතර එය කලාපීය විසන්ධි වීමකට සහ සම්පූර්ණ විදුලි බිඳවැටීමකට හේතු විය.
පානදුර ග්රිඩ් උපපොලේ ඇති වූ කැළඹීමක් හේතුවෙන් ජාලය පුරා හදිසි වෝල්ටීයතා පහත යෑමක් වූ බවත්, ඒ අවස්ථාවේ දී විදුලි ජනනයෙන් වැඩි කොටසක් සූර්ය බල ශක්ති ජනනයෙන් ආවරණය කරගත් තත්ත්වයක් තුළ සමමුහුර්ත නොවන විදුලි උත්පාදනය ඉහළ යාමෙන් පද්ධතිය යම් අස්ථාවරත්වයක පැවති නිසා උත්පාදනය සහ ඉල්ලුම අතර අසමතුලිත තාවයක් ඇති වී කලාපයේ විදුලිය බිඳවැටී අනතුරුව පද්ධතියම බිඳ වැටුණ බවත් ලංකා විදුලි බල මණ්ඩලය පෙන්වා දෙයි.
නොරොච්චෝල ලක්විජය විදුලි බලාගාරය විසන්ධි වන්නේ අභ්යන්තර දෝෂයක් නිසා නොව මෙවැනි අවස්ථාවක බලාගාරයට සිදුවිය හැකි දීර්ඝ කාලීන දැවැන්ත හානියක් වළක්වා ගැනීමට ආරක්ෂිත ආකාරයෙන් විදුලි ජනන යන්ත්ර විසන්ධි වීමේ ක්රියාවලිය නිසා බවත් විදුලි බල මණ්ඩලය පවසයි.
විදුලි බල මණ්ඩලය නිකුත් කළ නිවේදනයේ මෙසේ ද සඳහන්වේ.
විදුලිය බිඳවැටීමට හේතුව
පානදුර ග්රිඩ් උපපොළේ ඇති වූ කැළඹීමක් හේතුවෙන් පද්ධතිය පුරා බිඳවැටීමක් ඇති වූ අතර එය ජාලය පුරා හදිසි වෝල්ටීයතා පහත වැටීමකට හේතු විය. සිද්ධිය වන අවස්ථාවේ දී, ජාතික විදුලි ඉල්ලුමෙන් 50% කට වඩා වැඩි ප්රමාණයක් එනම් මෙගා වොට් 800ක් සූර්ය බලශක්තියෙන් සපුරා තිබිණි. නොරොච්චෝලේ ලක්විජය බලාගාරයෙන් මෙගාවොට් 470ක් සහ ජල විදුලි බලාගාරවලින් මෙගාවොට් 130 අතිරේක සැපයුමක් ඒ මොහොතේ ලබා දෙමින් පැවතිනි.
සමමුහුර්ත නොවන සූර්ය ප්රකාශ වෝල්ටීයතා උත්පාදනයේ ඉහළ යාම හේතුවෙන්, ජාලයට අඩු පද්ධති අවස්ථිති බවක් තිබූ අතර එවැනි තත්ත්වයක් දෝෂ වලට ගොදුරු විය හැකිය. මෙම තත්ත්වය කැළඹීම උත්පාදනයට සහ ඉල්ලුම අතර අසමතුලිතතාවයකට හේතු වූ අතර එය කලාපීය විසන්ධි වීමකට සහ සම්පූර්ණ විදුලි බිඳවැටීමකට හේතු විය.
අක්රීයවීමට දායක වන ප්රධාන සාධක:
ඉහළ සූර්ය ප්රකාශ වෝටීයතා උද්පාදනය සහ අඩු අවස්ථිති බව: සමමුහුර්ත උත්පාදනය නොමැතිකම නිසා ජාලය වෝල්ටීයතාව සහ සංඛ්යාත බාධාවන්ට වඩාත් ගොදුරු විය.
සූර්ය ප්රකාශ වෝටීයතා විසන්ධි කිරීම: තියුණු වෝල්ටීයතා පහත වැටීමක් හේතුවෙන් බහු සූර්ය ප්රකාශ වෝටීයතා පද්ධති විසන්ධි වීමට හේතු වූ අතර, අසමතුලිතතාවය නරක අතට හැරෙමින් ජාලකය තවදුරටත් අස්ථාවර විය.
නොරොච්චෝලේ බලාගාරයේ බිඳවැටීම: මෙය මෙම බලාගාරයේ පද්ධති අස්ථාවරත්වය ස්වයංක්රීය ආරක්ෂිත ප්රතිචාරයක් විය. එය බලාගාරයේ අසාර්ථකත්වයක් නිසා ඇති වූ තත්ත්වයක් නොවේ. මෙම පියවර මගින් බලාගාරයට සිදුවන විනාශකාරී හානි සහ දිගු කාලීන ඇනහිටීම් වළක්වා ගන්නා ලදී.•
අතිරේකව, ” ඉරු එළිය වැඩි ඉරිදා” – අඩු සති අන්ත ඉල්ලුම ආචරණය ඇනහිටීමට බලපෑවේය.
එය සූර්ය ප්රකාශිත වෝල්ටීයතා ඉහළ උත්පාදනය සමඟ ඒකාබද්ධ වී ජාලක අස්ථාවරත්වයක් ඇති කරන තත්වයකි. බොහෝ කාර්මික සහ වාණිජ පාරිභෝගිකයින් විදුලිය පරිභෝජනය කළේ නැත, ජාලකය අඩු ඉල්ලුමක් සහ අඩු අවස්ථිති බවක් සහිතව ක්රියාත්මක විය. එවැනි තත්ත්වයක් හදිසි බාධාවන්ට වඩාත් ගොදුරු වේ.
ක්ෂණික නිවැරදි කිරීමේ ක්රියාමාර්ග
ජාතික විදුලිබල පද්ධතිය ස්ථාවර කිරීමට සහ ඒ හා සමාන අසාර්ථකත්වයන් වැළැක්වීම සඳහා ලංකා විදුලි බල මණ්ඩලය හදිසි පියවර ක්රියාත්මක කළේය, ඒවා අතර:
අවම උත්පාදනයේදී වඩාත් සමමුහුර්ත ජනක යන්ත්ර පවත්වා ගැනීම සහ ජාලක ස්ථායිතාව සහ වෝල්ටීයතා සහාය වැඩි දියුණු කිරීම සඳහා ප්රධාන ස්ථානවල සමමුහුර්ත කන්ඩෙන්සර් ආකාරයෙන් තෝරාගත් ගෑස් ටර්බයින ක්රියාත්මක කිරීම.
අස්ථාවරත්ව අවදානම් අවම කිරීම සඳහා අඩු ඉල්ලුමක් ඇති කාලවලදී (අවශ්ය විටදී පමණක්) බිම්-සවිකර ඇති සූර්ය ප්රකාශ වෝල්ටීයතා උත්පාදනය කපා හැරීම.
මධ්ය කාලීන උපාය මාර්ග
ජාලක විශ්වසනීයත්වය තවදුරටත් ශක්තිමත් කිරීම සඳහා, ලංකා විදුලි බල මණ්ඩලය පහත සඳහන් පියවර ක්රියාත්මක කිරීමේ ක්රියාවලියේ යෙදෙමින් සිටී.
සුළු බාධා/දෝෂ වලදී අනවශ්ය විසන්ධි කිරීම් වැළැක්වීම සඳහා වහල මත සූර්ය ප්රකාශිත වෝල්ටීයතා ඉන්වර්ටර් සැකසුම් සකස් කිරීම, ජාලක ඔරොත්තු දීමේ හැකියාව සහතික කිරීම.
කර්මාන්ත අඩු ඉල්ලුමක් ඇති කාලවලට මෙහෙයුම් මාරු කිරීමට දිරිගැන්වීම සඳහා සති අන්ත සහ නිවාඩු සඳහා විශේෂ කාර්මික ගාස්තු හඳුන්වා දීම, එමඟින් ජාලක ස්ථායිතාවයට සහාය වීම.
සුදුසු බැටරි බලශක්ති ගබඩා පද්ධති ධාරිතාවක් සහිත සූර්ය පැනල ස්ථාපනයන් ප්රවර්ධනය කිරීම… බැටරි බලශක්ති ගබඩා පද්ධති සහ අදාළ දෘඩාංග සහිත සූර්ය ප්රකාශිත වෝල්ටීයතා පද්ධති පාරිභෝගිකයින් සඳහා ආකාර්ශනීය ගාස්තුවක් හඳුන්වා දීම
දිගු කාලීන ජාල ස්ථායිතා විසඳුම්
ස්ථාවරත්වය පවත්වා ගනිමින් පුනර්ජනනීය බලශක්තිය ඒකාබද්ධ කිරීම සඳහා ජාතික විදුලිබල ජාලය නවීකරණය කිරීම සඳහා දිගුකාලීන ආයෝජන සඳහා ලංකා විදුලි බල මණ්ඩලය කැපවී සිටී. මේවාට ඇතුළත් වන්නේ:
කෘතිම අවස්ථිතිත්වය සහ සංඛ්යාත ස්ථායිකරණය සැපයීම සඳහා බැටරි බලශක්ති ගබඩා පද්ධති සමඟ ජාල සාදන ඉන්වර්ටර් යෙදවීම.
අනාගතයේදී විසන්ධි කිරීම් සිදුවුවහොත් තීරණාත්මක පද්ධතිවල වේගවත් නැවත සම්බන්ධ කිරීම සහ අඛණ්ඩව ක්රියාත්මක කිරීම සහතික කිරීම සඳහා නොරොච්චෝලේ බලාගාරයේ හදිසි උපස්ථ ජනක යන්ත්ර ස්ථාපනය කිරීම.
ජාල නම්යශීලීභාවය සහ බලශක්ති ආරක්ෂාව වැඩි දියුණු කරන මෙගා වොට් 600 MW ගබඩා පහසුකමක් වන මහඔය පොම්ප කරන ලද ජල විදුලි ව්යාපෘතිය (ජල බැටරි) වේගවත් කිරීම.
පුනර්ජනනීය බලශක්ති ඒකාබද්ධතාවයේ තත්ය කාලීන අධීක්ෂණය සහ පාලනය වැඩි දියුණු කිරීම සඳහා ස්මාර්ට් ජාල ආයෝජන දියුණු කිරීම සහ විශ්වාසනීය විදුලි බල සැපයුමක් සඳහා ලංකා විදුලි බල මණ්ඩලය කැප වී සිටී.
මහජනතාවට ඇති වූ අපහසුතාවයේ වගකීම විදුලි බල මණඩලය විසින් බාර ගනු ලැබේ. එමෙන් ලංකා විදුලි බල මණ්ඩලය ඔරොත්තු දෙන, විශ්වාසදායක සහ අනාගතයට සූදානම් විදුලිබල ජාලයක් සහතික කිරීමට සම්පූර්ණයෙන්ම කැපවී සිටී. ශ්රී ලංකාව පුනර්ජනනීය බලශක්තිය මත පදනම් වූ විදුලිබල පද්ධතියක් කරා සංක්රමණය වෙමින් පවතින බැවින්, ජාලක ස්ථාවරත්වය ශක්තිමත් කිරීම සඳහා ලංකා විදුලි බල මණ්ඩලය ක්ෂණික සහ දිගුකාලීන විසඳුම් දෙකම ක්රියාත්මක කරමින් සිටී.
අපි වඩාත් ස්ථාවර, ආරක්ෂිත සහ තිරසාර ජාතික විදුලිබල ජාලයක් සඳහා කටයුතු කරන විට, මහජනතාවගේ, පුනර්ජනනීය බලශක්ති සේවා සපයන්නන්ගේ සහ ආයෝජකයින්ගේ අවබෝධය සහ සහයෝගය අගය කරමු.
ඉහළ සූර්ය ප්රකාශ වෝටීයතා උද්පාදනය සහ අඩු අවස්ථිති බව: සමමුහුර්ත උත්පාදනය නොමැතිකම නිසා ජාලය වෝල්ටීයතාව සහ සංඛ්යාත බාධාවන්ට වඩාත් ගොදුරු විය.
සූර්ය ප්රකාශ වෝටීයතා විසන්ධි කිරීම: තියුණු වෝල්ටීයතා පහත වැටීමක් හේතුවෙන් බහු සූර්ය ප්රකාශ වෝටීයතා පද්ධති විසන්ධි වීමට හේතු වූ අතර, අසමතුලිතතාවය නරක අතට හැරෙමින් ජාලකය තවදුරටත් අස්ථාවර විය.
නොරොච්චෝලේ බලාගාරයේ බිඳවැටීම: මෙය මෙම බලාගාරයේ පද්ධති අස්ථාවරත්වය ස්වයංක්රීය ආරක්ෂිත ප්රතිචාරයක් විය. එය බලාගාරයේ අසාර්ථකත්වයක් නිසා ඇති වූ තත්ත්වයක් නොවේ. මෙම පියවර මගින් බලාගාරයට සිදුවන විනාශකාරී හානි සහ දිගු කාලීන ඇනහිටීම් වළක්වා ගන්නා ලදී.•
අතිරේකව, ” ඉරු එළිය වැඩි ඉරිදා” – අඩු සති අන්ත ඉල්ලුම ආචරණය ඇනහිටීමට බලපෑවේය.
එය සූර්ය ප්රකාශිත වෝල්ටීයතා ඉහළ උත්පාදනය සමඟ ඒකාබද්ධ වී ජාලක අස්ථාවරත්වයක් ඇති කරන තත්වයකි. බොහෝ කාර්මික සහ වාණිජ පාරිභෝගිකයින් විදුලිය පරිභෝජනය කළේ නැත, ජාලකය අඩු ඉල්ලුමක් සහ අඩු අවස්ථිති බවක් සහිතව ක්රියාත්මක විය. එවැනි තත්ත්වයක් හදිසි බාධාවන්ට වඩාත් ගොදුරු වේ.
ක්ෂණික නිවැරදි කිරීමේ ක්රියාමාර්ග
ජාතික විදුලිබල පද්ධතිය ස්ථාවර කිරීමට සහ ඒ හා සමාන අසාර්ථකත්වයන් වැළැක්වීම සඳහා ලංකා විදුලි බල මණ්ඩලය හදිසි පියවර ක්රියාත්මක කළේය, ඒවා අතර:
අවම උත්පාදනයේදී වඩාත් සමමුහුර්ත ජනක යන්ත්ර පවත්වා ගැනීම සහ ජාලක ස්ථායිතාව සහ වෝල්ටීයතා සහාය වැඩි දියුණු කිරීම සඳහා ප්රධාන ස්ථානවල සමමුහුර්ත කන්ඩෙන්සර් ආකාරයෙන් තෝරාගත් ගෑස් ටර්බයින ක්රියාත්මක කිරීම.
අස්ථාවරත්ව අවදානම් අවම කිරීම සඳහා අඩු ඉල්ලුමක් ඇති කාලවලදී (අවශ්ය විටදී පමණක්) බිම්-සවිකර ඇති සූර්ය ප්රකාශ වෝල්ටීයතා උත්පාදනය කපා හැරීම.
මධ්ය කාලීන උපාය මාර්ග
ජාලක විශ්වසනීයත්වය තවදුරටත් ශක්තිමත් කිරීම සඳහා, ලංකා විදුලි බල මණ්ඩලය පහත සඳහන් පියවර ක්රියාත්මක කිරීමේ ක්රියාවලියේ යෙදෙමින් සිටී.
සුළු බාධා/දෝෂ වලදී අනවශ්ය විසන්ධි කිරීම් වැළැක්වීම සඳහා වහල මත සූර්ය ප්රකාශිත වෝල්ටීයතා ඉන්වර්ටර් සැකසුම් සකස් කිරීම, ජාලක ඔරොත්තු දීමේ හැකියාව සහතික කිරීම.
කර්මාන්ත අඩු ඉල්ලුමක් ඇති කාලවලට මෙහෙයුම් මාරු කිරීමට දිරිගැන්වීම සඳහා සති අන්ත සහ නිවාඩු සඳහා විශේෂ කාර්මික ගාස්තු හඳුන්වා දීම, එමඟින් ජාලක ස්ථායිතාවයට සහාය වීම.
සුදුසු බැටරි බලශක්ති ගබඩා පද්ධති ධාරිතාවක් සහිත සූර්ය පැනල ස්ථාපනයන් ප්රවර්ධනය කිරීම… බැටරි බලශක්ති ගබඩා පද්ධති සහ අදාළ දෘඩාංග සහිත සූර්ය ප්රකාශිත වෝල්ටීයතා පද්ධති පාරිභෝගිකයින් සඳහා ආකාර්ශනීය ගාස්තුවක් හඳුන්වා දීම
දිගු කාලීන ජාල ස්ථායිතා විසඳුම්
ස්ථාවරත්වය පවත්වා ගනිමින් පුනර්ජනනීය බලශක්තිය ඒකාබද්ධ කිරීම සඳහා ජාතික විදුලිබල ජාලය නවීකරණය කිරීම සඳහා දිගුකාලීන ආයෝජන සඳහා ලංකා විදුලි බල මණ්ඩලය කැපවී සිටී. මේවාට ඇතුළත් වන්නේ:
කෘතිම අවස්ථිතිත්වය සහ සංඛ්යාත ස්ථායිකරණය සැපයීම සඳහා බැටරි බලශක්ති ගබඩා පද්ධති සමඟ ජාල සාදන ඉන්වර්ටර් යෙදවීම.
අනාගතයේදී විසන්ධි කිරීම් සිදුවුවහොත් තීරණාත්මක පද්ධතිවල වේගවත් නැවත සම්බන්ධ කිරීම සහ අඛණ්ඩව ක්රියාත්මක කිරීම සහතික කිරීම සඳහා නොරොච්චෝලේ බලාගාරයේ හදිසි උපස්ථ ජනක යන්ත්ර ස්ථාපනය කිරීම.
ජාල නම්යශීලීභාවය සහ බලශක්ති ආරක්ෂාව වැඩි දියුණු කරන මෙගා වොට් 600 MW ගබඩා පහසුකමක් වන මහඔය පොම්ප කරන ලද ජල විදුලි ව්යාපෘතිය (ජල බැටරි) වේගවත් කිරීම.
පුනර්ජනනීය බලශක්ති ඒකාබද්ධතාවයේ තත්ය කාලීන අධීක්ෂණය සහ පාලනය වැඩි දියුණු කිරීම සඳහා ස්මාර්ට් ජාල ආයෝජන දියුණු කිරීම සහ විශ්වාසනීය විදුලි බල සැපයුමක් සඳහා ලංකා විදුලි බල මණ්ඩලය කැප වී සිටී.
මහජනතාවට ඇති වූ අපහසුතාවයේ වගකීම විදුලි බල මණඩලය විසින් බාර ගනු ලැබේ. එමෙන් ලංකා විදුලි බල මණ්ඩලය ඔරොත්තු දෙන, විශ්වාසදායක සහ අනාගතයට සූදානම් විදුලිබල ජාලයක් සහතික කිරීමට සම්පූර්ණයෙන්ම කැපවී සිටී. ශ්රී ලංකාව පුනර්ජනනීය බලශක්තිය මත පදනම් වූ විදුලිබල පද්ධතියක් කරා සංක්රමණය වෙමින් පවතින බැවින්, ජාලක ස්ථාවරත්වය ශක්තිමත් කිරීම සඳහා ලංකා විදුලි බල මණ්ඩලය ක්ෂණික සහ දිගුකාලීන විසඳුම් දෙකම ක්රියාත්මක කරමින් සිටී.
අපි වඩාත් ස්ථාවර, ආරක්ෂිත සහ තිරසාර ජාතික විදුලිබල ජාලයක් සඳහා කටයුතු කරන විට, මහජනතාවගේ, පුනර්ජනනීය බලශක්ති සේවා සපයන්නන්ගේ සහ ආයෝජකයින්ගේ අවබෝධය සහ සහයෝගය අගය කරමු.