මාධ්යවේදී නිලන්ත ඉලංගමුව විසින් රචිත අසාද්ගෙන් පසු: “මධ්යධරණී මුහුදේ නව ලිබියාව සිරියාවද?” කෘතිය සිරියාවේ හිටපු ජනාධිපති බෂර් අල්-අසාද් බලයෙන් පහවීමෙන් පසු සිරියාවේ අනාගතය ගැන සිදුකරන විමර්ශනයකි. මෙම කෘතිය ඔස්සේ සිරියාව විනාශයේ රඟහලක් බවට පත් කර ඇති විදේශීය මැදිහත්වීම්, කලාපීය අභිලාෂයන් සහ අභ්යන්තර දිරායෑම ගැන පැහැදිළි කර තිබේ.
“මම සිරියාව ගැන මෙම කෙටි විශේලේෂණය ලිව්වේ, කුතුහලය සහ පුද්ගලික අත්දැකීම් නිසායි. බීජිං, ටෙහෙරාන්, කයිරෝ, දෝහා සහ ෆ්ලෝරන්ස් වැනි නගරවල වැඩමුළු සහ ජාත්යන්තර සම්මන්ත්රණ අතරතුර සිරියානු මාධ්යවේදීන්, දේශපාලනඥයන් සහ සමාජ ක්රියාකාරීන් රාශියක් සමඟ සිදුවූ හමුවීම් වලදී යුද්ධයෙන් හා කෑදරකමෙන් බිඳී ගිය ජාතියක් පිළිබඳ වටිනා අදහස් රාශියක් ලබා ගැනීමට හැකි වුනා,” කතුවරයා සඳහන් කර ඇත.
“ඔබ රාත්රියේ ටෙහෙරානයේ සිට දෝහා දක්වා පහත් උන්නතාංශවල ගමන් කළහොත් කාලාපයේ සමාජ ප්රතිවිරෝධය කුරිරු ලෙස පැහැදිලිව දැකගත හැකියි. එක් පැත්තක් අහස ගොඩනැගිලි සහ විදුලි පහන් වලින් බබළයි, අනෙක් පැත්ත නොසලකා හැරීමේ සහ ගැටුම්වල නිමක් නැති බරෙහි තියුණු සංකේතයක් ලෙස අඳුරෙන් වැසී තිබේ. මෙම බිහිසුණු දර්ශනය, වරක් විචිත්රවත් කලාපයක් විෂමතා සහ අභිලාෂයන් විසින් ඉරා දැමූ ආකාරය මතක් කර දෙයි”. කතුවරයා ස්වකීය අත්දැකීම අප සමග බෙදා ගන්නේ එසේය.
ගඩාෆිගේ බිඳවැටීමෙන් පසු ලිබියාව සහ පශ්චාත්-අසාද් සිරියාව අතර ඇති තියුණු සමානකම් මෙම පොත ඔස්සේ විස්තර කර ඇත. “කොල්ලකෑම, භෞමික ජයග්රහණ සහ තරඟකාරී මිලිටරි මැදිහත්වීම් සිරියාවේ අස්ථිර අනාගතය පිළිබඳ දරුණු චිත්රයක් පින්තාරු කරයි. සිරියාවේ ආයතන විනාශ කිරීම, ගඩාෆිගෙන් පසු ලිබියාවේ සිදුවූ අවුල් සහගත තත්වය හා සමානයි.”
එසේම සිරියාවේ ඛේදවාචකය ගෝලීය බල අරගල සමඟ සම්බන්ධ වී ඇති ආකාරය විමසා බලමින් කතුවරයා විදේශ රටවල භූමිකාව විවේචනය කරයි. කුර්දි ස්වාධීනත්වය දුර්වල කිරීමට තුර්කිය දරන උත්සාහය සහ සිරියානු සරණාගත අර්බුදය තුළ එහි මැදිහත්වීම, මානුෂීය උත්සුකයන්ට වඩා උපායමාර්ගික අරමුණු මගින් මෙහෙයවනු ලබන බව පෙන්වා දී ඇත. ගෝලාන් කඳුකරයේ ඊශ්රායලයේ ක්රියා සහ එක්සත් ජනපදයේ වෙනස්වන සන්ධාන පුළුල් සූරාකෑමේ රටාවක කොටසක් බව පැහැදිලි කර ඇත.
සිරියාවේ දුක්ඛිත තත්වය උග්ර කරන අභ්යන්තර අරගල ද එහිදී විමර්ශනය කර ඇත. Hayat Tahrir al-Sham වැනි අන්තවාදී කල්ලිවල නැගීම, එකිනෙකට විරුද්ධ බලවේග සහ බාහිර ක්රියාකාරීන් විසින් දේශීය ගැටුම් හැසිරවීම ගැඹුරු ව්යාකූලත්වයක ලක්ෂණ ලෙස නිරූපණය කෙරේ. ගෞරවය සහ යුක්තිය සඳහා කෑගැසීමක් ලෙස ආරම්භ වූ ආණ්ඩු විරෝධය මේ වනවිට ආධිපත්යය සඳහා සටන් බිමක් බවට පත් වී ඇති ආකාරය කතුවරයා නිරීක්ෂණය කරයි.
කෘතිය ගැන වැඩිදුර තොරතුරු දැනගැනීම සඳහා; https://a.co/d/8tbvITB
